Itsaspeko ikerketa arkeologikorako proiektua

Kultura-ondarea babesteko eta ikerketa zientifikorako dugun konpromisoaren ildotik, Orona Fundazioak babesa ematen dio Mendebaldeko Bantxan, Pasaiako portuko bokalean, itsaspeko aztarna arkeologikoak ikertzeko eta testuinguruan jartzeko proiektuari. Suhar Arkeologia taldea buru duen ekimen honek Kantauri itsasoko gune berezi eta desafiatzaileenetako bat argitzea du helburu.

Pasaiako portua Gipuzkoan ekaitzetatik babestuenetakoa da, eta sarrera bereziki konplexua du: ubide estua, mendiz inguratua eta bira arriskutsuez baldintzatua. Sarrera honen bi aldeetan Ekialdeko Bantxa eta Mendebaldeko Bantxa izenez ezagutzen diren etxabeak daude, mendeetan zehar itsas ezbehar ugariren eszenatokiak. Horien artean, Juan de Zabaleta itsasgizon gipuzkoarraren fragataren hondoratzea egon litekeela uste da, espezialista eta urpekarien artean interesa pizten jarraitzen duen gertaera historikoa.

Inguru horretan, bertako urpekariek aspalditik identifikatu dute hainbat kanoi daudela. Daniel Ijalba ikerlariak egindako ekarpen dokumental berriek, Blas de Lezo BHIko urpekariek egin berri dituzten aurkikuntzekin batera, aurkikuntza hauen jatorriari eta kronologiari buruzko analisi lerro berriak ireki dituzte.

Kanoiez gain, taldeak aingura handi bat eta metal-hondarren metaketa erregistratu ditu. Hondakin horien izaera aztertzen ari dira, jatorria zehazteko eta historiako hondoratzeekin izan dezaketen lotura zehazteko.

Proiektuaren lehen faseak landa-lan zorrotz batean oinarritu dira. Lan horretan, arkeologoek aurkitutako elementu guztien dokumentazio grafikoa eta planimetrikoa egin dute, haien kokapena eta ezaugarriak zehaztasunez ezarriz, interpretazio historikoan aurrera egiteko.

Fundazioan bereziki baloratzen dugu honelako ekimenen eragina, itsas memoria zaintzen, ikerketa espezializatua sustatzen eta gure uren azpian ezkutuan dagoen ondarea balioan jartzen laguntzen baitute.